तुझ्यातलं माझं आभाळ...भाग 1
मुंबईच्या एका कोपऱ्यात सकाळ हलक्या उन्हात जागी होत होती. लोकल ट्रेनच्या आवाजात, चहाच्या उकळीच्या आणि कूकरच्या बारीक शिटीत, आणि इमारतींच्या खिडक्यांतून उतरलेल्या थोड्याशा वाऱ्यात ती जागा अलगद हलली होती.
आरव देवधर ने आज तिसऱ्यांदा फोनचा अलार्म बंद केला. डोळे मिटूनच त्यानं हातानं फोन झटकला, पण मन काही शांत नव्हतं. तो स्वतःशीच पुटपुटला,
"हे काम केलं की मी बाहेर पडणार... आता पुरे झालं हे सगळं..."
त्यानं स्वतःला आरशात पाहिलं — केस हलकेसे विस्कटलेले, डोळ्यांखालची काळी वळणं सांगत होती की झोप झाली नसली तरी विचार भरपूर झालेत. तो एका प्रसिद्ध आर्किटेक्ट फर्ममध्ये होता, पण त्याचं मन तिथे नव्हतंच. त्याला स्वतःचं काहीतरी वेगळं करायचं होतं त्याच्या नावाने.
त्यानं स्वतःला आरशात पाहिलं — केस हलकेसे विस्कटलेले, डोळ्यांखालची काळी वळणं सांगत होती की झोप झाली नसली तरी विचार भरपूर झालेत. तो एका प्रसिद्ध आर्किटेक्ट फर्ममध्ये होता, पण त्याचं मन तिथे नव्हतंच. त्याला स्वतःचं काहीतरी वेगळं करायचं होतं त्याच्या नावाने.
त्यानं टाय नीट केला आणि आपल्या वडिलांनी दिलेल्या पॉवरफुल आयडेंटिटी बॅजकडे पाहिलं. एक क्षणभर त्याला असहाय वाटलं.
"मी त्यांच्या नावे चालणारा नाही, मी माझं काहीतरी उभं करणार," त्याच्या मनात ठाम आवाज होता. पण तो आवाज आतच गडप झाला.
आरव देवधर वय वर्षं 28
मुंबईतील प्रसिद्ध आर्किटेक्ट फर्ममध्ये कार्यरत होता.
शांत, संयमी, थोडासा गूढ आणि स्वतःला न दाखवणारा त्याचा स्वभाव होता.
शांत, संयमी, थोडासा गूढ आणि स्वतःला न दाखवणारा त्याचा स्वभाव होता.
कलाकारवृत्ती पण घरातल्या अपेक्षांचं ओझं त्याच्या स्वप्नांवर कायम असायचं.
त्याचे वडील वरिष्ठ सरकारी अधिकारी होते, त्याचं आयुष्य त्यांनी आखून ठेवलं होतं.
पण आरवचं स्वप्न होतं स्वतःचं छोटंसं डिजाईन स्टुडिओ उघडायचं आणि त्याचा संघर्ष सुरू होता कुटुंबाच्या नावाचा वापर न करता स्वतःचं स्वतंत्र अस्तित्व शोधायचं.
प्रेमावर विश्वास नाही… पण अंतर्मुख होणं त्याच्या भावना लपवू शकत नव्हत्या.
त्याचे वडील वरिष्ठ सरकारी अधिकारी होते, त्याचं आयुष्य त्यांनी आखून ठेवलं होतं.
पण आरवचं स्वप्न होतं स्वतःचं छोटंसं डिजाईन स्टुडिओ उघडायचं आणि त्याचा संघर्ष सुरू होता कुटुंबाच्या नावाचा वापर न करता स्वतःचं स्वतंत्र अस्तित्व शोधायचं.
प्रेमावर विश्वास नाही… पण अंतर्मुख होणं त्याच्या भावना लपवू शकत नव्हत्या.
.............................
दुसरीकडे सकाळी सकाळी सिया देशपांडेच्या घरात सैराट सुरू होता. तिच्या युट्युब चॅनेलवर नवीन कविता पोस्ट केली होती –
"तुटणाऱ्या वेलांवर फुललेलं आभाळ"
आणि लोकांची प्रतिक्रिया डोळ्यात पाणी आणणारी होती.
"तुटणाऱ्या वेलांवर फुललेलं आभाळ"
आणि लोकांची प्रतिक्रिया डोळ्यात पाणी आणणारी होती.
ती गॅलरीत उभी होती – एका हातात चहा, दुसऱ्या हातात मोबाइल. केस विस्कटलेले, पण डोळ्यांत काहीतरी शोधणारी चमक होती.
"कधी कधी, मनाच्या आतली शांतता इतकी गडद असते की ती कोणी समजूनच घेत नाही," ती स्वतःशीच बोलली.
आई तिच्या मागे येऊन म्हणाली,
"किती दिवस असंच करणार आहेस सिया? एखादी चांगली नोकरी कर, स्थिर हो…"
"किती दिवस असंच करणार आहेस सिया? एखादी चांगली नोकरी कर, स्थिर हो…"
सिया हसली पण आईकडे कटाक्ष टाकला,
"आई, मी एखाद्याच्या नियमांमध्ये नाही मावणार. मी माझं जग स्वतः उभं करणार आहे."
"आई, मी एखाद्याच्या नियमांमध्ये नाही मावणार. मी माझं जग स्वतः उभं करणार आहे."
आई फक्त डोळे फिरवत आत गेली.
सिया मात्र आभाळाकडे पाहत राहिली.
सिया मात्र आभाळाकडे पाहत राहिली.
सिया देशपांडे वय वर्ष 25...
मीडियात असलेली, स्वतःचं युट्युब चॅनेल चालवणारी आणि कविता लिहिणारी
उत्स्फूर्त, बोलकी, पण आतून तुटलेली
तिच्या आईवडिलांचं लग्न मोडलंय, त्यामुळे नात्यांवर तिचा फारसा विश्वास नव्हता.
तिच्या आईवडिलांचं लग्न मोडलंय, त्यामुळे नात्यांवर तिचा फारसा विश्वास नव्हता.
ती फॅमिलीच्या नावाने थकली होती – तिचं स्वप्न होतं "माझं जग मी उभं करायचं"
तिचं स्वप्न होतं एक दिवस स्वतःचं स्वतंत्र पब्लिशिंग हाऊस सुरू करायचं
त्यासाठी तिचा संघर्ष सुरू होता. भावनिक अपुरेपण, एकटेपणा, समाजाच्या चौकटीत न मावणं
एका संध्याकाळी एक कल्चरल आर्ट शो आयोजित झाला होता – मुंबईच्या एका आर्ट गॅलरीत. आरवने त्या शोचं आर्किटेक्चरल डिझाईन पूर्ण केलं होतं, पण त्याचं नाव कुठेही नव्हतं.
तो फक्त “टीम लीड” म्हणून बसला होता.
आणि तिथंच पहिल्यांदा त्याची नजर गेली तिच्यावर – सिया देशपांडे.
तो फक्त “टीम लीड” म्हणून बसला होता.
आणि तिथंच पहिल्यांदा त्याची नजर गेली तिच्यावर – सिया देशपांडे.
ती स्टेजवर कविता सादर करत होती.
"शब्द म्हणजे पानं नाहीत,
त्या जखमा असतात...
आणि काही वेळा,
जखमांनाच कविता करावी लागते..."
"शब्द म्हणजे पानं नाहीत,
त्या जखमा असतात...
आणि काही वेळा,
जखमांनाच कविता करावी लागते..."
तिचा आवाज थरथरत होता, पण ठाम होता.
आरवला वाटलं –
आरवला वाटलं –
"काय आहे हिचं? ती बोलतेय, पण ते ऐकवत नाही आहे... ती आतून हलवतेय."
सिया स्टेजवरून खाली आली आणि चहाच्या स्टॉलवर उभी होती.
तोही त्या स्टॉलजवळ गेला. काही न बोलता.
तिच्या शेजारी उभा राहून त्यानं विचारलं –
तोही त्या स्टॉलजवळ गेला. काही न बोलता.
तिच्या शेजारी उभा राहून त्यानं विचारलं –
"तू खरंच असं लिहितेस का? की लोकांची मन जिंकायची म्हणून? तुझ्या आयुष्यात काहीतरी मिसिंग वाटतंय.
सिया थोडं थबकली. त्याच्याकडे पाहिलं.
"तू असं विचारतोस म्हणजे तुझंही काहीतरी हरवलंय, नाही का?"
"तू असं विचारतोस म्हणजे तुझंही काहीतरी हरवलंय, नाही का?"
तो हसला – पहिल्यांदा.
"हरवलं नाही... पण सापडलेलंही नाही अजून."
त्या क्षणाला दोघांनाही काहीतरी जाणवलं. आवाज नव्हता, पण स्पर्श होता – शब्दांचा.
सिया हलक्या आवाजात म्हणाली,
"कधी कधी, ओळखी नावांशिवायही तयार होतात…"
आणि मग ती चालत निघून गेली.
"कधी कधी, ओळखी नावांशिवायही तयार होतात…"
आणि मग ती चालत निघून गेली.
त्याच रात्री, आरव आपल्या खोलीत परतला.
त्याच्या डेस्कवर एक कोरा पेपर होता.
पहिल्यांदाच त्यानं त्यावर स्वतःच्या नावानं काहीतरी लिहिलं.
एक ओळ –
"तुझं बोलणं ऐकून,
मी माझा आवाज
शोधायला सुरुवात केली आहे."
त्याच्या डेस्कवर एक कोरा पेपर होता.
पहिल्यांदाच त्यानं त्यावर स्वतःच्या नावानं काहीतरी लिहिलं.
एक ओळ –
"तुझं बोलणं ऐकून,
मी माझा आवाज
शोधायला सुरुवात केली आहे."
दुसऱ्या दिवशी सकाळी सियाच्या इनबॉक्समध्ये एक नवीन मेल होता.
Subject: "From someone who found your silence louder than the crowd."
आरवने पहिल्यांदा कोणाला तरी ईमेल पाठवलं होतं — कोणाला? का? ह्याचं त्याचं स्वतःलाच उत्तर सापडत नव्हतं.
तो मेल सियाला गेलाय, ह्याची त्याला खात्री होती. पण... ती उत्तर देईल? की दुर्लक्ष करेल?
सकाळी कामाच्या ठिकाणी तो बसला होता, कागदावर स्केच करत. पण लक्ष तिथं नव्हतं.
मनात सियाचं ते वाक्य घोळत होतं:
"कधी कधी, ओळखी नावांशिवायही तयार होतात…"
मनात सियाचं ते वाक्य घोळत होतं:
"कधी कधी, ओळखी नावांशिवायही तयार होतात…"
तेव्हाच मोबाइल वाजला. एक छोटासा नोटिफिकेशन.
"नवीन मेल: सिया देशपांडे."
"नवीन मेल: सिया देशपांडे."
त्याच्या हृदयाच्या गतीत एक लयबद्ध चपळता आली.
त्याने मेल उघडला.
त्याने मेल उघडला.
Subject: Answering the silence
"*कधी कुणी तुमचं आतलं काही ओळखतं...
नाव न विचारता.
तू विचारलंस – मी खरंच असं लिहिते का?
हो. लिहिते. स्वतःसाठी, जगासाठी नाही.
पण तू जे लिहिलंस ना... 'मी माझा आवाज शोधायला सुरुवात केली आहे'
हे वाचून वाटलं, कदाचित आपल्या शब्दांची जुळवाजुळव एका रेषेवर चालू शकते.
नाव न विचारता.
तू विचारलंस – मी खरंच असं लिहिते का?
हो. लिहिते. स्वतःसाठी, जगासाठी नाही.
पण तू जे लिहिलंस ना... 'मी माझा आवाज शोधायला सुरुवात केली आहे'
हे वाचून वाटलं, कदाचित आपल्या शब्दांची जुळवाजुळव एका रेषेवर चालू शकते.
– सिया.*"
आरव हसला. नकळत. तो स्वतःही गोंधळला. हसतोय... का?
त्याच्यासाठी तो क्षण काहीतरी वेगळं घेऊन आला होता. एक अशी ओळख, जिथे शब्दांनी आधार दिला होता. ओळखीच्या आरंभाची पहिली रेघ.
त्याने उत्तर दिलं:
"शब्द जुळू शकतात, पण त्यांना वेळ हवा असतो.
थोडा आवाज, थोडं मौन, थोडा चहा – तू हो म्हणशील का पुन्हा भेटायला?"
थोडा आवाज, थोडं मौन, थोडा चहा – तू हो म्हणशील का पुन्हा भेटायला?"
तिकडून उत्तर आलं,
"हो."
"हो."
ती भेट ठरली.
मुंबईतील एका छोट्याशा पुस्तक कॅफेमध्ये – "मिळून साऱ्याजणी."
मुंबईतील एका छोट्याशा पुस्तक कॅफेमध्ये – "मिळून साऱ्याजणी."
सिया पहिल्यांदा आली होती. टेबलवर ठेवलेल्या पुस्तकांची रचना पाहून ती हरखली.
ती एका कोपऱ्यात जाऊन बसली आणि "सावित्रीच्या कविता" नावाचं एक जुनं पुस्तक उघडलं.
आरव अगदी वेळेवर पोहचला. शांत, नेहमीसारखा.
ती एका कोपऱ्यात जाऊन बसली आणि "सावित्रीच्या कविता" नावाचं एक जुनं पुस्तक उघडलं.
आरव अगदी वेळेवर पोहचला. शांत, नेहमीसारखा.
"कविता वाचतेस?" त्यानं विचारलं.
सिया हसली,
सिया हसली,
"कविता म्हणजे शब्दांचं घर आणि मी कायम भटकते."
"मग घर सापडल्यावर राहशील?" त्याने सहज विचारलं.
सिया थोडी स्तब्ध झाली. त्याच्या डोळ्यांत पाहत म्हणाली, "माझ्या शब्दांना कुणी जागा दिलीच नाहीये अजून."
त्यानंतर त्या दोघांनी खूप वेळ बोलणं केलं –
छोट्या गोष्टी... आवडीनिवडी... एकमेकांचे घर... बालपण... त्यांचे गोंधळ... त्यांची सवयी...
छोट्या गोष्टी... आवडीनिवडी... एकमेकांचे घर... बालपण... त्यांचे गोंधळ... त्यांची सवयी...
सियानं आरवच्या टीपकणाऱ्या कॉफीबद्दल विचारलं आणि आरवने तिच्या कुंडीत गोंजारलेल्या पानाबद्दल.
शब्दांनी अंतर कमी केलं होतं. पण... अंतर तरीही होतंच.
जाता जाता सियानं विचारलं,
"तुझं आयुष्य नक्की कसं आहे, आरव?"
तो थांबला, थोडा विचार करत म्हणाला,
"तुझं आयुष्य नक्की कसं आहे, आरव?"
तो थांबला, थोडा विचार करत म्हणाला,
"मी एक आरव आहे जो नावात शांत आहे, पण मनात सतत आवाज आहेत.
काहीतरी करायचं आहे… पण ‘त्या’ घरात मी फक्त निर्णय पाळणारा मुलगा आहे."
काहीतरी करायचं आहे… पण ‘त्या’ घरात मी फक्त निर्णय पाळणारा मुलगा आहे."
सियाने त्याच्याकडे पाहिलं.
"ते घर सोडशील का?"
"घर नाही… पण स्वतःला शोधायला मी कुठेही जाईन." तो अगदी शांतपणे बोलला.
"ते घर सोडशील का?"
"घर नाही… पण स्वतःला शोधायला मी कुठेही जाईन." तो अगदी शांतपणे बोलला.
सिया हलक्या आवाजात म्हणाली –
"हं... स्वतःला शोधायला बाहेर पडणं..." तीही विचारात पडली आणि म्हणाली.
मीही कदाचित त्याच वाटेवर आहे."
"हं... स्वतःला शोधायला बाहेर पडणं..." तीही विचारात पडली आणि म्हणाली.
मीही कदाचित त्याच वाटेवर आहे."
क्रमशः
ऋतुजा वैरागडकर
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा