गोष्ट कोणा एका सुमेधा अश्विनची... अंतिम भाग
"हे जे काही रडून डोळे सुजवले आहेस ना त्यासाठी. तुझा ना मेनोपॉज सुरू झाला असावा. म्हणून सतत बेचैन असतेस तू." मैत्रिणीने सुचवले.
"अगं आत्ताशी चाळिशी ओलांडली. लगेच?"
"ते आपण कसं ठरवणार? डॉक्टरला ठरवू देत." प्राजक्ता सुमेधाला समजावत म्हणाली. तिने तर पटकन तिच्या डॉक्टर मैत्रिणीशी बोलूनही घेतले. तिने काही टेस्ट लिहून पाठवल्या. तो मेसेज घेऊन सुमेधा घरी आली. तिच्या नशीबाने अश्विनही घरी आला होता. ती त्याच्याशी बोलायला गेली.
"अश्विन, ऐक ना.."
"बोला.." त्रासिकपणे मोबाईल बंद करत तो म्हणाला.
"मला डॉक्टरने टेस्ट करून घ्यायला सांगितल्या आहेत."
"कशासाठी?"
"मेनोपॉज.."
"म्हणजे काय?"
"ते पाळी जायला आली की तो जो काळ असतो तो.."
"त्यासाठी टेस्ट?" अश्विन उपहासाने म्हणाला.
"हो.. माझी ना सध्या खूप चिडचिड होते आहे. कोणी काही बोललं की मला लगेच मागचे संदर्भ आठवतात. काही सहनच होत नाहीये." सुमेधा मन मोकळं करत होती.
"ऐकायला तुला आधी तरी कुठे जमत होतं. त्यात काय नवीन? आम्हाला तर आजकाल तुझी चिडचिड नसेल तरच आश्चर्य वाटतं. की.. अरे.. आज सूर्य कुठे उगवला." अश्विन अजूनही सुमेधाला गंभीरपणे घेत नव्हता. ते बघून सुमेधा तिथून निघाली. इतर कोणी नव्हतेच पण आपला नवराही आपला नाही.. ही गोष्ट तिच्या मनाला फार खटकत होती. त्यातूनच आजचा प्रसंग झाला होता. भाजी न आवडल्याच्या क्षुल्लक कारणावरून सुरू झालेला. अश्विनने थेट तिच्या आईबाबांना बोलावून घेतले होते. हे सगळं तिच्यासाठी सहनशक्तीच्या पलीकडे सुरू होतं.
तिने कपाट उघडले. त्यातून ओढणी काढली. ती ओढणी पंख्याला बांधली. पायाखाली स्टूल घेतला. तिने तो स्टूल ढकलला. आता एखादाच क्षण.. आणि ती या सगळ्यातून मुक्त होणार होती. मरण्यापूर्वी तिने डोळे घट्ट मिटून घेतले. तोच दरवाजा जोरजोरात वाजू लागला. ती हसली. इतका वेळ तिच्याकडे लक्ष न देणार्यांचे आता तिच्यावरचे प्रेम उतू जात होते..
तिने कपाट उघडले. त्यातून ओढणी काढली. ती ओढणी पंख्याला बांधली. पायाखाली स्टूल घेतला. तिने तो स्टूल ढकलला. आता एखादाच क्षण.. आणि ती या सगळ्यातून मुक्त होणार होती. मरण्यापूर्वी तिने डोळे घट्ट मिटून घेतले. तोच दरवाजा जोरजोरात वाजू लागला. ती हसली. इतका वेळ तिच्याकडे लक्ष न देणार्यांचे आता तिच्यावरचे प्रेम उतू जात होते..
"आई.. डोळे उघड.. प्लिज ना.."
"मम्मा प्लिज.. मी अभ्यास करेन. अजिबात मस्ती करणार नाही. पण तू कुठे नको जाऊस."
"सुमेधा.. सुमेधा डोळे उघड. तू वेडी आहेस का? हे काय केलं होतंस?"
सुमेधाला बेडवर झोपवलं होतं. सुमेधाने ओढणी पंख्याला बांधलेली समोरच्या घरातल्या व्यक्तीने बघितले होते. त्याने लगेचच अश्विनला फोन लावला. अश्विनने जवळच्या दुसर्या किल्लीने दरवाजा उघडला आणि लगेचच सुमेधाला खाली घेतले. तिची अवस्था बघून घरातले सगळे घाबरले होते. क्रिशाने डॉक्टरांना बोलावून घेतले होते.
"आता यांच्या जीवाला भिती नाही. तुम्ही पोलिसांना कळवले का?" सुमेधाला तपासून झाल्यावर डॉक्टरांनी विचारले.
"गरज आहे का? ती आधीच.." अश्विन सुमेधाकडे बघत म्हणाला.
"हो.. तिने हा अचानक निर्णय का घेतला, हे तर बघावं लागेल ना." डॉक्टर बोलताच सगळ्यांचे चेहरे काळे ठिक्कर पडले. प्रत्येकालाच आपण सुमेधाला दिलेला त्रास आठवत होता.
"डॉक्टर.. गरज आहे का याची?"
"तुम्हाला नसेल वाटत तरी मला वाटते आहे."
"डॉक्टर, घरगुती भांडणे झाली होती. ती असं पाऊल उचलेल असं वाटलं नव्हतं." अश्विन म्हणताच डॉक्टर विचारात पडले.
"त्यांनी मागे काही टेस्ट करू का विचारलं होतं. त्या टेस्ट केल्या का?"
"त्या मेनोपॉजच्या?"
"हो.."
"त्या गरजेच्या होत्या का?" अश्विनने विचारताच डॉक्टर आश्चर्याने त्याच्याकडे बघतच राहिले.
"हो.. खूप गरजेच्या होत्या. मला सांगा, त्यांची चिडचिड वाढली होती का? किंवा त्यांना ब्लीडिंग होत होते का खूप?"
"माहित नाही.." अश्विन म्हणाला.
"बहुतेक हो.. कारण आईने नॅपकीनचे मोठे पॅकेट आणले होते. ते अर्धे संपले होते." क्रिशा म्हणाली.
"हे काय नवीन?" कुंदाताई म्हणाल्या.
"नवीन नाही.. जुनेच आहे. रजोनिवृत्ती म्हणतात याला. स्त्रीची प्रचंड मानसिक, शारीरिक उलथापालथ चालू असते."
"मला नाही कधी जाणवले ते?" कुंदाताई नाक मुरडत म्हणाल्या.
"काकू, हाताची पाचही बोटे सारखी असतात का? तशीच प्रत्येकाची शरीरे सारखी असतील का? एखाद्या व्यक्तीला या हॉर्मोनल बदलांचा परिणाम खूप जास्त जाणवतो तर काहीजणांना नाही जाणवत. म्हणून त्याची तीव्रता कमी होत नाही ना?"
"हे सगळं खरं असतं?" अश्विनचा अजूनही विश्वास बसत नव्हता.
"कोणत्या जगात आहात तुम्ही? मोबाईल वापरता ना? कधीतरी शोधा ना.. मग समजेल. या काळात बाईचे मन जरा जास्तच संवेदनशील झाले असते. ती जर यशस्वी झाली असेल तर त्या आघाडीवर तरी सुख असते. नाहीतर तिचे कठीण असते."
"म्हणजे तिला होणारा त्रास खरा होता?" अश्विनला आता खूप अपराधी वाटत होतं. "तिचं ते सतत रडणं.."
"हो.. कसं असतं.. आपल्या शरीराला बाहेरून झालेली जखम आपल्याला दिसते तरी. पण या आतल्या जखमा ना दिसून येतात ना भरून. त्या कुठेतरी, कधीतरी आतून दुखावल्या गेल्या असतील. त्यात ही मानसिक आंदोलने, तुम्हाला जर या सगळ्यांची जाणीवच नसेल तर तुमच्याकडून त्यांना मिळणाऱ्या मानसिक आधाराची कल्पनाच न केलेली बरी. तसेही आपल्याकडे स्त्रीची पाळी हा विषय अजूनही वर्ज्य किंवा अस्पृश्य मानला जातो. तिच्या येण्याचं सुरूवातीला होतं तेवढंच कौतुक. नंतर तर सतत वनवास असतो तिच्यामागे. त्यामुळे तिच्या जाण्याची कोणाला काही पडली असेल असं मला वाटत नाही. त्याचीच अजून एक ही बळी."
"अजून एक म्हणजे?"
"कसं आहे अशिक्षित लोकांना तर सोडून द्या पण सुशिक्षित लोकांनाही हे समजत नाही याचे वाईट वाटते. यात भरडल्या जातात त्या या मध्यमवयीन, मध्यमवर्गीय बायका. आपल्या आत होणारे बदल यांना जाणवत असले तरी त्यावर उपाय शोधायचे त्या कष्ट घेत नाहीत. घरातल्यांसाठी शंभर वेळा डॉक्टरकडे जाणाऱ्या त्या स्वतःसाठी एकदाही येत नाहीत. आणि मग अश्या काहीतरी घटना घडतात. अजूनही वेळ गेलेली नाही. सावरा स्वतःलाही आणि त्यांनाही.." बोलून डॉक्टर जायला निघाले. सगळे सुमेधाच्या जवळ उभे राहिले.. तिच्या डोळे उघडण्याची वाट बघत.. तिची माफी मागण्यासाठी.
सारिका कंदलगांवकर
दादर मुंबई
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा