नाचणीचे (रागीचे/फिंगर मिलेटचे) घावन हे एक पारंपरिक, आरोग्यदायी आणि सहज बनणारे महाराष्ट्रीयन जेवण आहे. नाचणी ही खूप पौष्टिक, तंतुमय आणि शरीराला थंडावा देणारी धान्यप्रकारांपैकी एक आहे. त्यामुळे नाचणीपासून तयार होणारे घावन हे शरीरासाठी हितकारक तर असतेच, पण त्याची चवही अत्यंत रुचकर असते.
हे घावन अतिशय हलके आणि झटपट होणारे असल्याने, न्याहारीसाठी, संध्याकाळच्या वेळेस हलकी खमंग खाण्यासाठी किंवा अगदी हलकं रात्रीचं जेवण म्हणूनही तुम्ही ते आनंदाने खाऊ शकता. उपवासाच्या दिवशीसुद्धा, जर तुम्ही नाचणीला परवानगी असलेला उपवास करत असाल, तर हे घावन खूपच उपयुक्त आणि पोटभरीचं ठरतं.
नाचणीच्या पिठात थोडंसं तांदळाचं पीठ, हवे असल्यास मिरच्या, आले, जिरे, आणि कोथिंबीर मिसळून बनवलेलं हे पिठ थोडंसं पातळ करून तव्यावर घालायचं आणि दोन्ही बाजूंनी खरपूस भाजायचं. त्याचा सुवास दरवळतो आणि त्याची चव घरातल्यांच्या मनात घर करते.
घावन सोबत गोड किंवा तिखट चटणी, तूप, लोणचं किंवा अगदी ताकही दिलं, तर जेवण अधिकच समाधानकारक होतं. सहज पचणाऱ्या या घावनामुळे पोट हलकं राहतं आणि शरीराला आवश्यक पोषण मिळतं.
शेवटी सांगायचं झालं, तर नाचणीचं घावन हे केवळ जेवण नाही, तर आपल्या आयुर्वेदिक परंपरेचा एक भाग आहे – जे आरोग्यदायी, स्वादिष्ट आणि घरगुती आपुलकीने भरलेलं आहे. खाली नाचणीच्या घावनाची पारंपरिक रेसिपी दिली आहे:
नाचणीचे घावन (रगड) – साहित्य:
नाचणी पीठ – 1 कप
तांदळाचं पीठ – ¼ कप (ऐच्छिक, कुरकुरीतपणासाठी)
मीठ – चवीनुसार
जिरे – ½ टीस्पून
हिरव्या मिरच्या – 1-2 (बारीक चिरून)
आले – ½ इंच तुकडा (खवलेलं)
कोथिंबीर – 2 टेबलस्पून (बारीक चिरून)
पाणी – अंदाजे 1 ते 1½ कप (पातळसरसरसर घावनसारखं पीठ भिजवण्यासाठी)
तेल – भाजण्यासाठी
---
कृती:
1. पीठ तयार करणं:
एका मोठ्या भांड्यात नाचणी पीठ, तांदळाचं पीठ (जर वापरत असाल), मीठ, जिरे, हिरव्या मिरच्या, आले आणि कोथिंबीर घालून मिक्स करा.
एका मोठ्या भांड्यात नाचणी पीठ, तांदळाचं पीठ (जर वापरत असाल), मीठ, जिरे, हिरव्या मिरच्या, आले आणि कोथिंबीर घालून मिक्स करा.
2. पाणी घालणं:
थोडं थोडं पाणी घालत पातळसरसरसर डोश्याच्या पिठासारखं पीठ बनवा. हे पीठ फार दाट नसावं, पण अगदी पाण्यासारखंही नको.
3. भाजणं:
तवा गरम करून थोडं तेल शिंपडा. एक मोठा चमचा पीठ घालून तव्यावर गोल पसरवा. (पातळसर असल्यामुळे ते आपोआप पसरतं.)
4. झाकण ठेवून भाजणं:
मध्यम आचेवर झाकण ठेवून 1-2 मिनिटं भाजा. नंतर झाकण काढून दुसऱ्या बाजूने थोडंसं परतून घ्या.
5. सर्व्हिंग:
गरम गरम घावन लोणचं, चटणी किंवा तूपासोबत सर्व्ह करा. कोकमचं सार किंवा ताकही छान लागतं सोबत.
टीप:
तुम्ही यामध्ये किसलेलं गाजर, काकडी, कांदा वगैरेही घालू शकता थोडं पौष्टिक आणि चविष्ट बनवायला.
उपवासासाठी करत असाल तर तांदळाचं पीठ वगळा आणि मिरच्या-आलं वगैरे संयमाने घ्या.
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा