दुभंग.. भाग ३

रखमा आजी फारच धीराचा होत्या.. आपल्या नवऱ्याच्या मृत्यूनंतर आपल्या दोन मुलांना त्यांनी कष्ट करून वाढवलं होतं.. शिकून सवरून समाजात मानानं जगण्याच्या योग्य बनवलं होतं.. आजीला दोन मुलं होती.. संजय आणि विजय.. संजय डॉक्टर झाला आणि विजय इंजिनिअर..ज्या मुलांसाठी तिने इतकं दुःख सोसलं.. मुलांना तळहाताच्या फोडाप्रमाणे जपलं.. आपल्या पिल्लांना चोचीत अन्न आणून जगवलं..पिलांच्या पंखात बळ दिलं.. तीच तिची पिल्लं पंखात बळ आल्यावर उडून गेली.. त्यांची स्वतःची घरं झाल्यावर ती रखमा आजीला सोडून गेली होती.. स्वतःच्या संसारात त्यांना रखमा आजीकडे पाहायला वेळ नव्हता.. रखमा आजीला समिधाबद्दल कणव वाटू लागली.. त्या तिच्यावर आई होऊन माया करू लागल्या.. तिचा सांभाळ करू लागल्या.. हळूहळू समिधा मोठी होत होती.. समिधानेही कधी आजीला त्यांच्या मुलांची आठवण होऊ दिली नाही.. तिनेही पोटच्या मुलांइतकीच माया लावली होती.. 

साऱ्या अडचणींना तोंड देत समिधा जगात होती.. रोज वडिलांचा मार, शिव्या सहन करत होती.. फक्त सोबत होती ती आईची प्रेरणा.. तिने दिलेले संस्कार.. समिधा आणि रखमा आजी दोघीही दुःखाने पोळलेल्या.. एकमेकांच्या घावावर फुंकर घालू लागल्या..रखमा आजी आणि समिधा एकमेकांच्या आधार बनल्या.. प्रभाकर काहीच काम करत नव्हता..पैसा कुठून येणार..उपासमार होऊ लागली.. आजीच्या जीवावर बसून खाणं तीला पटेनासं झालं.मग समिधा आजीबरोबर घरकाम करण्यासाठी जाऊ लागली.. वयाच्या सहाव्या वर्षी तिच्या इवल्याशा हातात झाडू आणि केर काढण्याची सुपली आली होती.. हेच प्राक्तन होतं.. न डगमगता ती आजीसोबत घरकामाला जाऊ लागली..  समिधाला लहानपणापासून शिकण्याची खूप आवड होती.. पण अशा वातावरणात ते शक्य नव्हतं..दुसऱ्यांच्या घरी धुणी भांडी करून त्या दोघी आपलं पोट भरत होत्या.. रोजच्याच वाटेवर एक शाळा लागायची..समिधा खूप वेळ त्या शाळेकडे बघत बसत असे.. तिथे विद्यार्थ्यांना पाहून ती नाराज होत असे..आपणही शाळेत जावं, दप्तर,पाटी पेन्सिल, नवीन पुस्तके, नवीन गणवेश असावा सारखं वाटत होतं.. आजीला तिचं मन कळत होतं..पण इथे रोजच्या पोटाची भ्रांत होती, मग शिक्षण कुठून घेणार..!!  जवळ पैसा नसल्याने समिधाच्या मनाची घालमेल उमजूनही आजीही गप्प बसली होती..