"दोन छटा, एक रंग"
ही कथा आहे – समीरा आणि समृध्दी या दोन स्त्रियांची. एक आहे सैनिक, ती देशासाठी लढते, तर दुसरी आहे शाळेतील शिक्षिका, जी देशाच्या भविष्याला घडवते. त्या दोघी दिसायला साधारण सारख्याच, पण आयुष्याची दिशा आणि पोशाख अगदी वेगळा. त्यांच्या जबाबदाऱ्या, त्यांच्या संघर्ष, आणि तरीसुद्धा त्यांच्या मनात खोलवर असलेलं एकमेकांप्रतीचं आदराचं, प्रेमाचं आणि जिव्हाळ्याचं नातं..
सकाळी ६ वाजता. एकीकडे मैदानावर बूट आदळत एक महिला जोरजोरात पळत होती – "एक दोन, एक दोन..." तिचा चेहरा घामाने भिजलेला, पण डोळ्यांत तेज होतं – ती होती समीरा देशपांडे, भारतीय लष्करात कार्यरत असलेली एक कॅप्टन.
त्याच वेळी दुसरीकडे एका छोट्याशा गावातल्या जिल्हा परिषद शाळेतील घंटा वाजली. वर्गात प्रवेश करत समृध्दी देशपांडेने हातातल्या वहीत नोंदी घेत विद्यार्थ्यांकडे हसून पाहिलं. तिचा पोशाख साधा होता – साडी, केस गोंजारलेले, डोळ्यात माया आणि चेहऱ्यावर शांत समाधान.
दोन वेगवेगळ्या पोशाखांतील स्त्रिया, पण दोघींचं ध्येय एकच – देशाचं रक्षण, एक रणांगणावरून, तर दुसरं ज्ञानाच्या रणात.
काही वर्षांपूर्वी त्या दोघी मुंबईतल्या एका मुलींच्या कॉलेजमध्ये वर्गमैत्रिणी होत्या. दोघीही हुशार, आत्मविश्वासू, पण स्वप्नं वेगळी.
एक दिवस कॉलेजच्या कट्ट्यावर समृध्दी म्हणाली होती,
“मी शिक्षक होईन. मला वाटतं, माणूस घडवणं हेच सगळ्यात मोठं योगदान आहे.”
समीरा हसली होती,
“आणि मी सैनिक होईन. जे घडतात त्यांना वाचवणं, हे मी करीन.”
“मी शिक्षक होईन. मला वाटतं, माणूस घडवणं हेच सगळ्यात मोठं योगदान आहे.”
समीरा हसली होती,
“आणि मी सैनिक होईन. जे घडतात त्यांना वाचवणं, हे मी करीन.”
मुंबईतल्या एका जुन्या मुलींच्या कॉलेजचं कट्टं. सकाळी आठ वाजून गेले होते, तरी हसणं, बोलणं आणि स्वप्नांच्या गप्पा संपत नव्हत्या.
समृध्दी आपल्या हातातला चहा संपवत होती आणि समोर बसलेली समीरा तिच्या डोळ्यांत डोकावत होती.
"मग तू काय ठरवलं आहेस पुढे? B.Ed करणार?" समीरा विचारत होती.
"हो गं! मला लहानपणापासूनच वाटायचं – शिक्षक व्हावं. वर्गात उभं राहून विद्यार्थ्यांना शिकवायचं, त्यांचं आयुष्य घडवायचं..." समृध्दीचं चेहरं उजळलं.
समीरा हसली, पण तिचं हसणं शांत नव्हतं – त्यात एक धग होती.
"माझं स्वप्न वेगळंच आहे... मला लष्करात जायचंय."
"माझं स्वप्न वेगळंच आहे... मला लष्करात जायचंय."
"काय?" समृध्दी थक्कच झाली.
"हो. मला वाटतं, आपला देश सुरक्षित असेल तरच शिक्षण, स्वप्न, आयुष्य – सगळं घडू शकतं."
"हो. मला वाटतं, आपला देश सुरक्षित असेल तरच शिक्षण, स्वप्न, आयुष्य – सगळं घडू शकतं."
त्या दोघी काही क्षण शांत राहिल्या. मग समृध्दीने हळूच तिचा हात धरला.
"आपण दोघी दोघा दिशांनी जाऊ, पण ध्येय एकच ठेवू – देशासाठी काहीतरी करण्याचं."
"आपण दोघी दोघा दिशांनी जाऊ, पण ध्येय एकच ठेवू – देशासाठी काहीतरी करण्याचं."
समीरा डोळ्यांतलं तेज लपवू शकली नाही. त्या क्षणी एक न बोललेलं बंध निर्माण झालं होतं – स्वप्नांचं, ध्येयांचं, आणि निस्वार्थ प्रेमाचं.
पाच वर्षांनी...
कॅप्टन समीरा, काश्मीरमध्ये बॉर्डरवर पोस्टेड होती. कठीण थंडी, खडतर प्रशिक्षण आणि सततचा धोका – पण तिच्या चेहऱ्यावर कोणतीही भीती नव्हती. तिच्या वर्दीत अभिमान होता.
त्या दिवशी तिचा ताफा एका मिशनवर निघाला होता. गोळीबारात ती जखमी झाली.
त्याच दिवशी, दूर महाराष्ट्रातल्या छोट्या गावात समृध्दी देशपांडे काळजीत होती.
शाळेत तिच्या एका विद्यार्थ्याला पोलीस व्हायचं होतं. त्याने विचारलं,
"मॅडम, सैनिक बनायला काय करावं लागतं?"
शाळेत तिच्या एका विद्यार्थ्याला पोलीस व्हायचं होतं. त्याने विचारलं,
"मॅडम, सैनिक बनायला काय करावं लागतं?"
समृध्दी क्षणभर थांबली. तिच्या डोळ्यांपुढे समीराचं हसणं आलं.
ती म्हणाली, "सैनिक बनायला शरीर मजबूत लागतं... पण मन अजून मजबूत लागतं."
ती म्हणाली, "सैनिक बनायला शरीर मजबूत लागतं... पण मन अजून मजबूत लागतं."
समीरा आता रेकव्हरीसाठी आपल्या मूळ गावी आली होती – जिथे समृध्दी शाळेत शिक्षक म्हणून काम करत होती. एक दिवस ती शाळेच्या सभागृहात देशभक्तीवर भाषण द्यायला गेली.
जेव्हा समृध्दीने तिचं नाव ऐकलं, तिचा श्वास थांबला.
"कॅप्टन समीरा देशपांडे..."
तिच्या समोर त्या वर्दीत, छातीवर शौर्यचिन्हांसह उभी होती तिची कॉलेजमधली मैत्रीण.
दोन मिनिटं दोघींच्या नजरा भिडल्या. समृध्दीच्या डोळ्यांत अभिमान होता आणि समीराच्या डोळ्यांत ओल. त्या गळ्यात गळा घालून उभ्या राहिल्या, अगदी जणू वेळ थांबल्यासारखा.
त्यादिवशी समीराने विद्यार्थ्यांना सांगितलं –
"तुमच्या मॅडम, समृध्दी मॅडम, या खऱ्या देशसेविका आहेत. त्या तुमचं भविष्य घडवतात. सैनिक सीमारेषेवर असतो, पण शिक्षक हे देशाचं मुळं पक्कं करतो."
"तुमच्या मॅडम, समृध्दी मॅडम, या खऱ्या देशसेविका आहेत. त्या तुमचं भविष्य घडवतात. सैनिक सीमारेषेवर असतो, पण शिक्षक हे देशाचं मुळं पक्कं करतो."
समृध्दीने हसत उत्तर दिलं,
"आणि तुमच्यासारखी माणसं ही मुळं वाढू देतात."
"आणि तुमच्यासारखी माणसं ही मुळं वाढू देतात."
दोन स्त्रिया. समान लिंग. वेगळे पोशाख. वेगळ्या जबाबदाऱ्या. पण दोघींचं अंतःकरण एकच – देश आणि समाजासाठी झगडणं.
त्यांची जीवनयात्रा जणू दोन छटा होती...
... पण त्या रंगात मिसळल्यावर तयार झालं – एक सुंदर, तेजस्वी रंग.. देशाचा रंग...
... पण त्या रंगात मिसळल्यावर तयार झालं – एक सुंदर, तेजस्वी रंग.. देशाचा रंग...
ऋतुजा वैरागडकर
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा